Kim jest Bratek?

Bratek, bohater bajek i serii Ortograffiti z Bratkiem jest po prostu przyjacielem dzieci. Wspiera je w rozumieniu różnorodnych sytuacji społecznych i stanów emocjonalnych. Zawsze ma z nimi pozytywne relacje, pomaga im w pokonywaniu trudności. Każde dziecko znajdzie w tej postaci cechy kogoś bliskiego, komu może zaufać i powierzyć swoje sprawy – i  te trudne,  i te radosne.

Bratek zachęca dzieci do czytania. Jak założyć kącik czytelniczy „Poczytaj Bratkowi”?

Chęć do czytania rozwija się u dziecka przede wszystkim przez doświadczenie wspólnego „czytania” książek z rodzicami. Dzieciom warto czytać już od wieku niemowlęcego. Dzięki takim praktykom u dziecka w sposób naturalny rozwija się potrzeba obcowania z książką i dość szybko wyzwala się potrzeba opanowania umiejętności czytania oraz chęć poznawania funkcji pisma.

Edukację czytelniczą warto rozpocząć od zrobienia w domu miłego kącika do czytania. Akcent ten pozytywnie wzmocni dziecko w tej aktywności.   Dziecko będzie czerpało z nauki czytania radość i będzie czuć się w tej sytuacji bezpiecznie. Czytanie stanie się rytuałem i będzie kojarzyło się z przyjemnością. 
Jak założyć kącik czytelniczy? 

Należy wygospodarować w pokoju miejsce, w którym jest stolik (najlepiej, aby był to niewielki stoliczek typu „dziecięcego”), a na nim lampka emitująca ciepłe światło. Przy stoliku warto umieścić wygodne  i kolorowe siedziska np. pufy. W pobliżu stolika powinna być półka albo pudełko z książkami i czasopismami dla dzieci. W kąciku powinna „zamieszkać” pacynka – Bratek. Proponujemy nazwę kącika „Poczytaj Bratkowi”, ponieważ dziecko będzie czytało mu razem z rodzicem ulubione książki i teksty z czasopism. Pacynka jest pewnego rodzaju substytutem przyjaciela – to „ktoś”, kto jest przyjazny dziecku, kto na nie czeka i cieszy się z powodu każdego spotkania.

Przykłady zabaw w czytanie z Bratkiem

1. W kąciku czytelniczym, w którym jest Bratek rodzic może codziennie czytać wybrane książki swojemu dziecku. Zabawę w czytanie można uatrakcyjnić: rodzic nakłada pacynkę na rękę i wchodzi w rolę Bratka, wówczas Bratek „czyta” dziecku. Jest to bardzo emocjonujący sposób na wspólne czytanie.

2. Innym z pomysłów jest zaproszenie do kącika np. babci lub dziadka. Dziecko przygotowuje zaproszenie na konkretny dzień. A spotkanie można rozpocząć od tego, że babcia i dziadek pokazują lub wspominają swoje książki z dzieciństwa i rozmawiają o czytaniu. Potem czytają dziecku fragment swojej ulubionej książki z dzieciństwa. Następnie dziecko prezentuje swoje książki, czasopisma i jeśli potrafi czyta fragmenty lub opowiada o przygodach swoich książkowych bohaterów.

3. W kąciku Bratka warto wykorzystywać skuteczne sposoby wspierania dziecka w czytaniu. Do takich sposobów należy: „Czytanie na raty” (lub czytanie z dorosłym na zmianę). Autorką tego modelu jest prof. Marta Bogdanowicz*.

Dziecko czyta na głos – zależnie od możliwości od jednej linijki tekstu do pół strony. Dziecko czyta razem z dorosłym na głos „chórem” – dorosły nieco ciszej; ilość tekstu dwa razy większa niż w pkt. 1.

Dorosły czyta dziecku na głos – ilość tekstu trzy razy większa niż w pkt. 1.

Dziecko czyta samo po cichu– ilość tekstu zależy od możliwości.

Powtórka całego cyklu

Streszczenie przeczytanego tekstu (opowiadanie ustne) lub rozmowa o tekście.

Uwaga: Dziecko słuchając, jednocześnie śledzi tekst czytany przez dorosłego w książce. Ilustracje też mogą być okazją do rozmowy i inspiracją do narysowania własnych.

4. W kąciku Bratka można zaproponować dziecku (dzieciom) zabawę w czytanie. Jedną z pasjonujących zabaw jest czytanie z pacynkami (maskotkami). Dziecko z rodzicem lub para dzieci ustalają sposób czytania np. dzielą się fragmentami, a następnie każda osoba z pary czyta wchodząc w rolę swojej pacynki np. myszki lub pieska. Potem oceniają się nawzajem pod względem umiejętności czytania (zazwyczaj są to miłe i wesołe komentarze).

5. Kolejną lubianą przez dzieci formą, w której wykorzystuje się literaturę dziecięcą jest czytanie połączone z zabawą w teatrzyk. Jedna osoba z pary np. dziecko (w roli Bratka- narratora) czyta wesoły wierszyk, fragment opowiadania, a rodzic po wysłuchaniu utworu odgrywa scenki wcielając się w role (np. z pacynkami na paluszkach).

* Na podstawie publikacji Uczeń z dysleksją w domu M. Bogdanowicz, A. Adryjanek, M. Rożyńska, Gdynia 2007, 2011.

 

Jak Bratek i rodzic motywują dziecko do czytania książek?

Kącik Bratka może być też zachętą do podejmowania różnych aktywności z dzieckiem, na przykład:

  • Rozmowa z dzieckiem o przeczytanych opowiadaniach lub zabawa w teatrzyk na podstawie przeczytanego opowiadania. 
  • Wspólne rysowanie ulubionych bohaterów opowiadań, także samodzielne  ilustrowanie przez dziecko czytanej mu aktualnie książki według swoich pomysłów i wyobraźni.
  • Uczenie dziecka na pamięć wierszyków lub rymowanek (z książek i czasopism).
  • Zachęcanie dziecka, aby wyrażało swoje emocje poprzez odegranie roli, rysowanie (np. najbardziej ekscytującej sytuacji lub najweselszej), rozmawianie o tym, jakie uczucia przeżywali bohaterowie w danej sytuacji i samo dziecko podczas słuchania/czytania opowiadania.
  • Zwracanie uwagi dziecka na ilustracje, ich związek z treścią i zachęcanie do wypowiedzi na temat ilustracji w książkach.
  • Zachęcanie dziecka do opowiedzenia dalszego ciągu opowiadania, aby wzbudzić w nim chęć do dalszej lektury oraz sprawdzenia, czy jego przewidywania się sprawdzą.
  • Wspólne odgrywanie roli bohaterów przeczytanego fragmentu książki, wykorzystując do tego maskotki lub pacynki.
  • Zachęcanie dziecka do czytania książek innym – zapraszanie do kącika młodszego rodzeństwa, koleżanek, kolegów, dziadków.
  • Wskazywanie dziecku korzyści z czytania, przez poszukiwanie w książkach ciekawostek, informacji np. o zwierzętach.

 

 

Czytam z Bratkiem – wypróbuj ze swoim dzieckiem  

Z myślą o dzieciach, którym potrzebny jest systematyczny trening czytania, autorki Ortograffiti z Bratkiem przygotowały książkę. Czytam z Bratkiem.                Jest ona adresowana do dzieci we wczesnym wieku szkolnym i przeznaczona  do pracy w domu, wspólnie z rodzicami. To niezwykła książka, która łączy zabawę i naukę.

Poćwicz ze swoim dzieckiem!

 

Przepis Bratka na trening głośnego czytania:

1. Ćwiczenia słuchowe. Na rozpoczęcie rodzic przeprowadza ćwiczenia słuchowe w analizie i syntezie sylabowej słów (nazw obrazków, przedmiotów). Rodzic mówi sylabizując do dziecka  (z pacynką Bratka): Co – to - jest? Po-wiedz sy-la-ba-mi, a następnie (z pomocą Bratka) wskazuje różne przedmioty znajdujące się w otoczeniu: okno, stolik, lampa itp. Dziecko wymawia nazwy przedmiotów sylabami: ok-no, sto-lik, lam-pa.

2. Ćwiczenia oczu. Przed rozpoczęciem czytania rodzic przeprowadza ćwiczenia oczu. Rodzic (Bratek) mówi do dziecka:

Weź do ręki wskaźnik (ołówek), trzymaj go na wysokości wzroku przy ugiętej ręce, a następnie „rysuj” wzory: fale, chmurki, słoneczko. A teraz zbliż przedmiot do nosa, odsuń go nieco dalej. Cały czas podążaj za przedmiotem tylko wzrokiem, głowa i szyja są nieruchome.

3. Ćwiczenia w czytaniu wyrazów – „rozgrzewka”. Dziecko czyta zestaw wyrazów (część 1). Są to wyrazy 3-sylabowe. Zwracamy dziecku uwagę, że wyrazy mają kolorowe sylaby. Zachęcamy do czytania sylabami. Możemy zademonstrować z Bratkiem. Czytamy: np. ko-le-ga. Uwaga: pozwalamy dziecku wydłużać sylaby: kooo-leee-ga. Zachęcamy, aby dziecko czytało ze wskaźnikiem lub pokazywało wyrazy paluszkiem.

4. Kształcenie umiejętności słuchania ze zrozumieniem. Rodzic odczytuje głośno tekst (część 2), dziecko w tym czasie słucha ze zrozumieniem i uważnie śledzi wzrokiem tekst (może pokazywać paluszkiem lub wskaźnikiem). Rodzic (Bratek) zachęca dziecko do przeczytania wyrazów wyróżnionych kolorami (wyrazy pochodzą z części 1).

5. Sprawdzenie rozumienia słuchanego tekstu. Rodzic (Bratek) zadaje dziecku pytania sprawdzające odnoszące się do tekstu. Przykładowe pytania: Czym interesuje się Bratek? Gdzie należy postawić akwarium? Co należy włożyć do akwarium, żeby ryby się w nim dobrze czuły.

6. Ćwiczenia w czytaniu zdań/tekstu.

  • Rodzic (Bratek) informuje dziecko, w jaki sposób będą wspólnie czytać (część 3) np. ze wskaźnikiem, stosując metodę sylabową itp.
  • Dziecko czyta razem z rodzicem – tzw. „czytanie po śladzie” (według zaleceń prof. M. Bogdanowicz): rodzic czyta ściszonym głosem, bardzo wolno, przeciągając jakby śpiewając, a dziecko czyta nieco głośniej, podążając za rodzicem.

Uwaga prof. Marty Bogdanowicz*. Rodzic czyta całymi wyrazami, unikając głoskowania i skandowania sylab. Już po kilku razach codziennego treningu technika czytania dziecka ulegać będzie poprawie, a tempo czytania się przyspieszy. Gdy dorosły usłyszy, że dziecko zaczyna czytać pewniej, głośniej, powinien powoli ściszać głos do szeptu i skracać śpiewne wydłużanie wyrazów.

  •  Dziecko czyta głośno tekst wskazaną techniką – sylabami lub całościowo (przynajmniej dwa razy).

7. Ocena czytania. Rodzic nagradza słownie dziecko za wysiłek i postępy w czytaniu.

8. Nagroda. Dziecko koloruje wskazany element kolorowanki.

Taki trening wpływa na poprawę umiejętności czytania i doprowadza do stosowania przez dziecko coraz bardziej efektywnych strategii czytania. W sposób naturalny przechodzi ono od czytania sylabami do całościowego ujmowania wyrazów i tekstu.

* na podstawie publikacji Uczeń z dysleksją w domu M. Bogdanowicz, A. Adryjanek, M. Rożyńska, Gdynia 2007, 2011.