Samoocena u dziecka, czyli jak mogę dbać o jego rozwój, jednocześnie budując pewność siebie?
Marzeniem wielu rodziców jest aby jego dziecko było pewne siebie, swoich możliwości, mocnych stron. Aby miało wysokie poczucie własnej wartości, wierząc w siebie. Badania pokazują, że pozytywny stosunek do samego siebie (a co za tym idzie także do innych ludzi) jest wspólną cechą ludzi, którzy są szczęśliwi, odnoszą sukcesy, są zadowoleni z życia.
Czym tak naprawdę jest samoocena, poczucie własnej wartości ?
Poczucie własnej wartości zaczyna kształtować się już od najmłodszych lat i wzmacnia się wraz z rozwojem samodzielności u dziecka. Jest ono rodzajem samooceny, wyobrażenia na własny temat, które może być pozytywne lub negatywne. Jeśli dziecko lubi i akceptuje siebie, czuje dumę z własnych osiągnięć, wierzy w swoje możliwości i jest pewne siebie można przyjąć, że jego samoocena jest wysoka. Z kolei nadmierny samokrytycyzm, poczucie bycia gorszym od innych, brak pewności siebie i koncentracja na własnych porażkach wskazuje, że poczucie własnej wartości dziecka jest zaniżone.
Wpływ na kształtowanie się własnej wartości u dziecka mają przede wszystkim rodzice – to dzięki nim maluch może poczuć się kochany, akceptowany i bezpieczny. Jeżeli uda się im zaszczepić w dziecku pozytywne myślenie na własny temat będzie to najcenniejszy dar, jaki może ono wynieść z domu rodzinnego.
Czy to jest w ogóle człowiekowi potrzebne?
Tak, bo bez tego trudno się dziecku (i dorosłemu) rozwijać. Bez poczucia, że jest ważne, kochane, chciane i akceptowane i to od pierwszych chwil swojego życia. Bo żeby dziecko czuło się wartościowe najpierw musi być wartością dla swoich najbliższych. Żeby było pewne siebie najpierw musi zyskać pewność, że najważniejsze dla niego osoby są godne zaufania i otwarte na jego potrzeby.
A jak pokazać dziecku, że jest akceptowane i że jest dla nas ważne?
Jest na to kilka dobrych sposobów:
- odpowiadanie na sygnały, które przekazuje nam dziecko, zaspokajanie jego potrzeb, okazywanie troski
- akceptacja etapu rozwoju na którym znajduje się dziecko, dostosowanie wymagań i oczekiwań do możliwości dziecka
- stwarzanie okazji do dokonywania wyborów, podejmowania decyzji i branie pod uwagę jego zdania
- akceptacja upodobań dziecka, jego emocji i indywidualności
- uważne słuchanie
- docenianie dziecka, zwłaszcza za włożony wysiłek i dobre intencje a nie tylko za rezultaty
- stwarzanie dziecku okazji do tego, żeby mogło odnosić sukcesy
A po co jeszcze przydaje się poczucie własnej wartości?
Jest taka metafora, że ludzie są jak walizki. Chowają do środka wszystkie informacje, jakie słyszą od ważnych innych na swój temat. Dobre i złe. Noszą je potem ze sobą przez całe życie. Złe słowa ciążą, ciągną nas do tyłu i utrudniają chodzenie. Dobre słowa pomagają nam iść naprzód, czasem dodają skrzydeł.
Tylko ten, czyja walizka została najpierw dobrze napełniona może rozdawać innym, być dla nich. Dzieciństwo jest więc czasem wkładania, dawania.
Pamiętajmy też, że informację o tym, że dziecko jest dla nas ważne przekazujemy mu nie tylko przez słowa, ale też przez dotyk, uśmiech. Poprzez to ile czasu z nim spędzamy i jak to robimy.
Dzieciom polecamy książkę: Jesteś ważny, Pinku! Książka o poczuciu własnej wartości dla dzieci i dla rodziców trochę też.
Karolina Romanowska
psycholog
